Thanchonnak Lam Ah Khuate ?

Nan dam maw? 2016 February thla zong kan hun phan than cang hna. 2016 kumthar ah nang zeidah na timh? Tinhmi kan ngei cio hna lai. Cucu kan i tinhmi hna Pathian nih cu 2016 ah tlinter hram ko seh tiin thlaza camti hna usih!

Thanchonnak Lam Ah Khuate ?

Nikhat, khual ka tlawnnak ah  khua upa cheukhat he zaan meipung to pah in bia kan i ruah hna. Kan bia a thaw ngaingai. An khua thil sining kong le an khua siangngakchia kong kan hun chim hna. Khua lei mino le ngakchia caah an lung siaherhnak te pawl an hun chim hna. Culio ah cun,

“ Khuate ah kan um caah zeihmanh kan thei lo. Kan nih cu mihrut khi kan si ko. Mahle pawcawmnak ding caah rian kan tuan i zarhkhat ah Pathian thangthat ni dah ti lo cun rian kan tuan hna. Fa le fim cawn lio ah kanmah nih umpi, thutpi in tha pek caan kan ngei lo. Cawnpiak hna tikah kanmah nun lawng hmanh hi tha thi in kan chim kho hna lo. Kan chim thiam lo siloin kan theih hngalhmi a tlawm tuk. A bi tuk. Kan lung a ba. A ralaimi caan ah kanmah bantukin kan fa le an si ding hi kan siang hna lo. Ca thiam hna seh, fimnak ngei hna ti kan duh piak hna. Sinain, kan hmurka in le kan nun in kan cawnpiak kho hna lo.” tiin khua lei upa pakhat nih a hun chim.

Ka lung a nuam lo taktak. A cunglei i bia nih ka lung ah a ka doh tuk caah “ Zaangfah tein, kan ruahnak tlawmpal in ka chim kho lai maw” ka ti hna. Lungtho tein an ka cohlan. Vun chim ding ah ka tha a ka therh. Nain chim ko ning tiin tha ka pe.

“ Khuate ah kan um caah zeihmanh kan thei lo, nan timi hi cu ka duh tuk lo. Tu Chinram ah hruaitu a simi hna khi an ngakchia tein khuapi ah an um tung lo. Kan tha a chiat ding a si lo. Nanmah chan ah zeihmanh nan rak tuah kho tuk lo. Asinain, tu nan fa le kan chan ah cun thil nan kan tuah piak kho mi thil a tam tuk rih. Cucu, a har tukmi thil zong a si lo. Ngakchia le mino hna hi fim cawnnak lei thapek ding hi a si. Khua le ram hunchonnak ding ah cun ngakchia le mino hi an si ko. Tamtuk ka chim ah cun ka palh sual lai. Nain, ka ruahmi cu atu hi sianginn khar a si deng cang. Sianginn an khar hnu ah cun ngakchia hna hi tuah ding zeihmanh an ngei lo. Nule pa rian bawmh ding ti ah le an no tuk rih. An tuan khawh dingmi rian a tlawm tuk. Inn ah rawl chuan le inn thianh lawng a si ko. Cucaah, hi sianginn an khar lio caan ahhin ngakchia hna an i manh tuk hi a tha lo. An ngakchiat lio in an i manh tuk a si ahcun an hun upat tikah a lem hna lai. Cutin ka chim khawhnak a ruang cu kei hi ka ngakchiat lio tein ka nu le pa nih an ka dawt ruangah zeihmanh ka rak tuan lo. Inn ah um sawh lawng hi ka rian a si. Cutin ka um tikah nule pa retheih zong ka thei lo, an ka dawtnak zong ka thei kho lo. Cucaah, sianginn khar caan ahhin Laica cawnnak te maw a dangdang cawnnak hi tuahpiak kho hna uhlaw a tha. Laimi nih kan Laica holh hi kan thiam a herh. Miphun dang cu an ngakchiat tein anmah caholh in ca cawn a si tikah an holh le ca an thiam dih. Sinain, cozah that lo ruangah a tial le rel hmanh kan thiam lomi ca in kan cawng. Zeitin hmanh in kan lung a fiang kho lo. Cucaah, Laica cawnnak hi tuah piak kho uhlaw a tha. Laica rel an thiam sicun Laica in tialmi cauk tha tam ngai kan ngei cang. An ngakchia tein carel duhnak lungput an ngeih sicun nule pa nih caan tampi pek hau loin anmah an relmi ca chungin fim an i chim ko lai. Cutin cawnnak an ngeih sicun hi hnu kum 5 ah cun ngakchia Laica rel thiam lo an tlawm lai i, sianginn kai a huam lomi zong an zor lai ti ka zumh.” tiin sau ngai ka chim. Ka kaa thling cu a za ngai. A ruang cu keimah nak upa deuh le ka pa tluk lawngte an si tikah ruahnak a bimi, theih hngalhnak a tlawm tukmi, a hrutmi keimah nih ka ruahnak ka hei chim tikah an hmai ka khap hna lo. Tlawmpal ah

“ Ka fa, cu na chimmi cu a tha ngai. Nain, kanmah tein cu Laica cawnnak cu kan tuah khawh tung lai lo. Khua ah Laica thiammi zong kan um tung lo. Tuahpiak hei sisehlaw phaisa zong nih lai a rel lai? Kan tuah khawh lai ka zum lo” tiah upa pakhat nih a hun ti. A si taktak. Mah pawcawmnak ding hmanh dinh caan ngei loin rian hrang tuan pah, sianginn kai chungah fa le caah tiin phaisa kawl pah cun an ti kho lai lo. Nain,

“ Laica cawnnak tuah cu a fawi ko lai tiah ka ruah ko. Nan khua ah Laica thiammi nan um lo hmanh ah, Laica le Lairam a dawmi  le Laimi nih kan i ngeih chunmi Laica lei tawlreltu CACC kan pa le zong pei an um ko cu. Cun, Pathian dawtnak in ramdang a phanmi ule nau zong pei kan i ngeih hna cu. Phaisa lei a si ahcun hmailei khua le ram thanchonnak ding caah le ngakchia hna caah cun an kut an samh tuk ko lai ti ka zumh ko. Cun, Laica cawnnak tuah lawng siloin ngakchia nih carel duhnak lungthin an ngeih khawh nakhnga le nule pa retheihnak an theihnak dingah a phunphun in cawnnak hi tuah piak kho uhlaw cu a tha ka ti. An ngakchia ka tein an lung a fim ahcun hmailei an hun upa tikah khua le ram le nule pa dawtnak a theimi an si lai i khua le ram cu a thang cho lai. Cun, Kan miphun  cu a thangcho zuamhmah ko lai.”

Ka bia a sau deuh, ka saduhthahnak ka hakkau deuh sual rua ka ti. Culio ah cun, upa pakhat nih “ Ka fa,  Laica kong lei na hun chim i, ka lung a chuakmi cu kan nih khua hi carel kan huam lo cu a si lo. Carel ding hrim hi kan ngeih lo a si. A chel caan ah mekazin tete hi a phan tawn. Nain kan hmuh lo caan hi a tam deuh. Cucaah, Laica in tialmi cauk tete hi kan sinah phan ve sehlaw ti hi kan duh ngai”

“ A si tak ee, nan khua hi Laica in chuahmi thawngca pawl a phan ve lo maw?” tiah ka hun hal.  Pakhat le pakhat an i zoh. Tlawmpal ah khin,

“ Hakha lei a kalmi nih a chel caan te ahkhin The Chinland Post, The Hakha Post le Chinland News khi an rak phorh pah tawn. Nain, caan hman tein kan hmu kho lo. Zarhkhat hna a luan cangmi ti bantuk khi a si. Cun, pakhat sinah a phak hnu cun a tlau than tawn i kan khua mipi nih rel ding cun a um lo.”

“ Si hrim. Khua dang cu ramdang phan khua mi nih an khua caah tiin thla khat, kum khat caah tiin an hlut hna cu. Mah cucu ramdang phan nan khua mi sinah nan chim chun ve hna maw?”
“ Aw si tak, kan lung hrim ah a pem lo. Mah cucu an rak hlut ko hna maw” tiah zumh set lo phun khin pakhat nih a hun ka hal tikah thawng ca pawl a hmu bal lo ti a fiang ngai. Thawngca ahkhin amah nih mah khua cu a hlut timi cazin tete aa tel tawn.

“ Aw si. An hlut pah ko hna. Khua mi caah cun an siang tuk ko. An khua mi hna thanchonak ding le an khuaruahnak lung a pem khawh deuhnak dingah, cun vawlei cungah zei thil pawl dah a cang timi thei ve hna seh ti saduhthah nganpi he an bawmh cio hna i lawmh a um ngai. Cun, Kan ram thil sining hna thei hna sehlaw, cozah nih a duhning paoh in fial chukcho mi an si lo nakhnga caah khua fakpi in an ruahpiak hna i an hlut cio mi hna a si lai ka ti.  Cucaah, nan khua zong nih chim ve hna uhlaw a tha tuk hnga? An in bawmh ko hna lai ti ka zumh ko”

“ Cucu bak a si. Thawng ca pawl kan rel ahhin cun riantuan kho ti lomi khua upa(tar) pawl zong vawlei cungah zei thil dah a cang timi hna kan i manh caan ah kan chimh hna ahhin an i lawm tuk. Cun, ngakchia pawl ca zongah thatnak tampi a chuahpi ko. Khuate lei kan um nain Nifatin thawngca pawl a phak tikah cun khuapi ummi cu kan tluk hna lai lo. Sinain, an thei khawh tawk cu kan theih ve ko lai. Kan ruahnak zong a kau deuh lai ti ruahchannak kan ngei. Cucaah chimh ve hna ding an si. Asiloah khua mino nih maw phaisa kawl in tuah ding a si” tiah mino upa pakhat nih a hunk a chimh. A ruahnak cu ka upat kho taktak. 

Khuapi ah cun internet le TV channels pawl in vawlei cung thawngpang theih khawh a si. Asinain, khuate lei ah cun TV channels le internet hna a um lo, cu lawng siloin um hmanh sehlaw miphun dang holh le ca in a si tikah an lung a fiang kho lo. Hmathlak zoh in an zoh sawh ko. Cucaah, khuate lei caah hin mahle caholh in tialmi thawngca hna hi phakter khawh sisehlaw a tha tuk hnga. Laica rel a thiam lomi zong Laica rel hram an i awt(thok)nak siseh ti hi saduhthah a si. Mah chungkhat le khua le ram caah saduhthah nganpi le dawtnak he thawngca hi bawmh khawh i zuam cio uhlaw tiah saduhthah nganpi he hi ka bia ka donghter.

Theihternak: Mah capar hi khual ka tlawnnak ah upa cheukhat he kan i ruahmi bia hna fonh chih le keimah saduhthah he ka tialmi a si. Saduhthahnak ah ka hakkauh deuh sicun nan ka theithiamnak lai kan nawl hna.

Upatnak he,

Salai Van Bawi Mang

Hakha

4.2.2016

“ Ka catialmi na ka rel piak caah ka lawm. Hi capar na relmi ahhin ruahnak na ka chiah taknak lai zaangfah kan nawl.”

*Thanchonnak lungput he aa pehtlai in Salai Sang Hnin Lian nih a tialmi capar rel dingin kan sawm hna.*

http://www.sanghninlian.com/2016/01/thancho-timhnak-lungput-he.html